HỆ THỐNG GIÁO DỤC

Vương quốc Anh nhiều năm qua luôn là điểm đến du học lý tưởng cho các bạn trẻ Việt Nam. Nền giáo dục lâu đời phát triển trên nền tảng quản lý chất lượng đặc biệt, với các tiêu chuẩn khắt khe hàng đầu thế giới trong mọi hệ đào tạo và các lĩnh vực giảng dạy.

Hệ thống giáo dục tại Anh như thế nào? Có những bậc học nào, điều kiện du học và chi phí du học Anh ra sao. Hãy cùng theo dõi tổng quan hệ thống giáo dục đào tạo của xứ sở sương mù ngay dưới đây.

HỆ THỐNG GIÁO DỤC ANH QUỐC

Tại Anh, hiện có tất cả 5 bậc học chính là: Mầm non/Mẫu giáo (early years), Tiểu học (primary), Trung học cơ sở (secondary), Trung học phổ thông (Further Education) và Đại học và Sau đại học (Higher Education).

1. Mầm non

Giáo dục các bạn nhỏ trước khi đủ tuổi bước vào hệ tiểu học là giai đoạn đào tạo không bắt buộc, song đóng vai trò quan trọng không kém trong việc phát triển trí tuệ và thể chất cho bé. Tại Vương quốc Anh, mầm non là hệ đào tạo không bắt buộc. Các bạn nhỏ có thể đi học lúc 3 tuổi hoặc muộn hơn, đặc biệt mỗi tuần các bé được học miễn phí 15 giờ trải dài suốt 38 tuần trong năm.

2. Tiểu học

Hệ tiểu học tại Anh quốc kéo dài 6 năm, từ lớp 1 – lớp 6. Từ khi 5 tuổi các bạn nhỏ đã có thể đi học hệ tiểu học, song phải đến khi 7 tuổi thì mới bắt đầu được học các môn học chính khóa cũng như tham gia các chương trình ngoại khóa như: âm nhạc, nghệ thuật, khoa học máy tính….

3. Trung học cơ sở

Xứ sở sương mù có rất nhiều trường có chương trình đào tạo nào hệ trung học cơ sở dành cho các bạn trong độ tuổi 11 – 16. Hệ thống các trường bao gồm: trường phổ thông hỗn hợp (Comprehensive School – với nhiều chương trình học và thời gian khác nhau), trường kỹ thuật (Technology College), trường chuyên các chương trình ứng dụng thực tế hơn lí thuyết (Modern Secondary School) hay trường chuyên (Grammar school).

• Học sinh quốc tế đi du học Anh cấp 2 có thể nộp hồ sơ từ khi 11 tuổi để có thể hoàn thành chương trình học tập và nhận chứng chỉ GCSE hoặc các văn bằng tương tự.
• Lớp 7 đến lớp 11 (11 tuổi – 15 tuổi)
• Thời gian học: 5 năm
• Học phí: học phí trung bình 8.000 – 25.000 bảng Anh

Văn bằng:

• * GCSE (General Certificate of Secondary Education): Bằng tốt nghiệp trung học cơ sở
• * IGCSE (International GCSE): Chứng chỉ tốt nghiệp trung học quốc tế.

4. Trung học phổ thông (Chứng chỉ A)

Sau khi hoàn thành chương trình trung học cơ sở, học sinh sẽ tiếp tục học lên hệ trung học phổ thông. Hệ đào tạo trung học phổ thông của Anh quốc được chai thành các khóa hàn lâm và hướng nghiệp, học sinh có thể chọn một trong hai hoặc kết hợp cả hai chương trình đào tạo này và bằng chứng nhận tốt nghiệp sẽ là “tấm vé thông hành” vào các trường đại học hàng đầu tại Anh, cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới.

• Thời gian học: 1 – 2 năm
• Điều kiện nhập học: bằng GCSE có điểm số từ A* đến C có thể học tiếp các khóa học sau phổ thông kéo dài 2 năm. Các tổ chức giáo dục đạt tiêu chuẩn tuyển sinh quốc tế Học sinh quốc tế sẽ cần chứng minh mình đáp ứng điều kiện đầu vào bằng kết quả học tập tại quốc gia của mình,
• Học phí: 4.500 – 5.500 bảng Anh

Văn bằng:

• General Certificate of Education Advanced Level (A Level/Chứng chỉ A level): Bằng tốt nghiệp Trung học phổ thông

5. Hệ đại học

• Thời gian học: 3 – 4 năm
• Văn bằng: Bachelor
• Học phí: 13.000 – 16.000 bảng Anh
• Điều kiện nhập học: Chứng chỉ A-Level (một số trường chấp nhận chứng chỉ quốc tế, chứng chỉ dự bị đại học và kết quả học tập phổ thông hoặc đại học tại Việt Nam)

Chương trình đại học tại Anh, Bắc Ailen và xứ Wales thường kéo dài 3 năm để cấp bằng cử nhân. Tại Scotland, sinh viên phải mất 3 năm để hoàn thành chương trình bình thường (Bachelor’s Degree) và 4 năm để lấy bằng danh dự (Honours Bachelor’s Degree). Các chương trình đại học ở Scotland đôi khi được cấp bằng thạc sĩ (Thạc sĩ Chuyên ngành xã hội, Thạc sĩ Khoa học hoặc Thạc sĩ Tiếng Anh, v.v.), tùy thuộc vào truyền thống của từng trường.

Cũng giống như một số trường đại học tại Việt Nam, sinh viên xứ sở sương mù sẽ có một số môn học bắt buộc và một số môn học tự chọn. Ngoài các môn bắt buộc, các bạn sẽ phải tự chọn một số môn tùy thuộc vào sở thích hoặc định hướng nghề nghiệp trong tương lai và đội ngũ tư vấn viên của trường sẽ đưa ra những lời khuyên giúp sinh viên có những quyết định đúng đắn nhất.

Phần lớn các trường đại học hoặc các đơn vị đào tạo cấp bằng cử nhân đều tạo cơ hội cho sinh viên học từ 2 chuyên ngành trở lên trong chương trình danh dự kết hợp hoặc liên kết. Chương trình cấp bằng kết hợp sẽ bao gồm các chuyên ngành khác nhau không nhất thiết phải có tỷ trọng như nhau (chẳng hạn Chương trình Cử nhân Kinh doanh kết hợp với Tiếng Pháp). Các khóa học đan xen cũng giống như các chương trình cấp bằng khác, nhưng có thêm 1 năm học hỏi thêm kinh nghiệm làm việc thực tế có liên quan đến khóa học. Điều này thường có nghĩa là khóa học kéo dài 4 năm thay vì 3 năm như thông thường.

Tại một số trường đại học, kết quả năm nhất của sinh viên sẽ không được tính vào xếp loại chương trình cuối khóa. Điểm tốt nghiệp của sinh viên được tính bằng kết quả năm 2 + năm 3 + điểm dành cho khóa luận tốt nghiệp.

6. Hệ sau đại học

6.1 Thạc sỹ

• Thời gian học: 1 – 2 năm
• Học phí: 4.000 – 30.000 bảng Anh và một số trường có thể có chương trình hỗ trợ tài chính cho sinh viên
• Phương pháp giảng dạy: học trên lớp (taught program) hoặc nghiên cứu (research)

Thạc sĩ học trên lớp (Thạc sĩ Văn khoa (Master of Arts), Thạc sĩ Khoa học (Master of Science), Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (Master of Business Administration)): Chương trình thạc sĩ học trên lớp thường bao gồm nhiều module (môn học) học được giảng dạy, hoặc tự nghiên cứu và viết luận với sự hướng dẫn của giáo viên hướng dẫn – thường là một chuyên gia trong ngành. Chương trình này thường kéo dài 1 năm học chính quy. Ngoài ra, để đáp ứng với xu thế tuyển dụng có tay nghề thực tiễn với nền tảng lí thuyết tốt của thị trường lao động, nhiều trường đại học tại Anh còn tổ chức các khoá học thạc sĩ kéo dài 2 năm (1 năm học và 1 năm làm việc).

Thạc sĩ nghiên cứu (Thạc sĩ nghiên cứu (Mres), Thạc sĩ (MPhil)): Chương trình thạc sĩ nghiên cứu yêu cầu sinh viên dành toàn bộ thời gian của mình vào việc nghiên cứu học thuật. Một số khóa học cho phép bạn có phần học trên lớp, nhưng điểm số cuối cùng của bạn sẽ dựa hoàn toàn vào chất lượng bài luận của bạn.

6.2 Tiến sỹ

• Thời gian học: 3-4 năm (tuỳ thuộc vào tiến độ nghiên cứu)
• Học phí: 13.800 – 41.400 bảng Anh
• Văn bằng: Ph.D, D.Phil, New Route Ph.D

Chương trình Tiến sĩ PhD là chương trình tiến sĩ phổ biến nhất, thường yêu cầu sinh viên có một công trình nghiên cứu quan trọng do chính sinh viên viết và một luận án dưới sự hướng dẫn của một hoặc có thể là hai giáo viên hướng dẫn. Trong khi chương trình PhD là cách phổ biến nhất để lấy bằng tiến sĩ, các bằng tiến sĩ chuyên nghiệp và tiến sĩ theo hình thức “con đường mới” cũng đang là những lựa chọn phổ biến khác và có bao gồm yếu tố giảng dạy kết hợp nghiên cứu.

Như vậy là ThinkEdu đã giới thiệu đến các bạn hệ thống đào tạo Anh quốc đầy đủ gồm 5 hệ chương trình đào tạo. Ngoài khung chương trình trên, bắt đầu từ hệ Trung học phổ thông học sinh có thể lựa chọn những chương trình đào tạo phù hợp nhất. Học sinh hoàn toàn tự do trong việc chọn lựa một chiến lược học tập phù hợp, ví dụ:

• Đăng ký vào các trường đại học, cao đẳng ngay sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông
• Đăng ký khóa học HND hoặc đại học đại cương 2 năm rồi chuyển tiếp lên lấy bằng đại học
• Học đại học văn bằng kép hoặc một chuyên ngành duy nhất
• ……

MỘT SỐ CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC BẬC ĐẠI HỌC TẠI VƯƠNG QUỐC ANH

1. Liên thông lên đại học

Liên thông đại học là chương trình giúp sinh viên cao đẳng hoặc các văn bằng chứng chỉ có thể nộp hồ sơ để theo học các chương trình đào tạo cử nhân.

Chương trình Niên khóa dự bị đại học quốc tế (IFY) do các trường cao đẳng ở Anh tổ chức dẫn đến các chương trình dự bị đại học được quốc tế công nhận như các chương trình A-level hoặc chương trình quốc gia BTEC. Những khóa học 1 năm này mô phỏng chương trình học thuật chính quy ở Anh nhưng thêm phần phụ đạo về các kĩ năng tiếng Anh. Để đăng ký, bạn phải đạt từ 17 tuổi trở lên, có trình độ tiếng Anh đạt chuẩn tối thiểu (thường là 5.0 điểm IELTS) và đã hoàn thành chương trình phổ thông chuẩn. Nhiều trường cao đẳng đào tạo đại học có những thỏa thuận chuyển tiếp lên các khóa học cấp bằng cử nhân đại học tại các trường đại học địa phương, do vậy bạn hãy xem xét xem đó có phải là trường mà bạn đã chọn hay không. Nhiều trường đại học ở Anh cũng tổ chức chương trình Niên khóa dự bị đại học quốc tế riêng của mình và liên thông trực tiếp một khóa học đại học.

2. HND hoặc HNC

Chứng chỉ HND (Higher National Diploma) là chứng chỉ chính quy học trong 2 năm. Chứng nhận hướng nghiệp cao cấp quốc gia HNC (Higher National Certificate) là một chứng nhận tương tự, nhưng thường học theo hình thức ngoài giờ. HND và HNC là chương trình đào tạo tập trung vào thực hành thực tiễn, giúp sinh viên được trải nghiệm công việc thực tế để tích lũy kinh nghiệm làm việc. Tại một số trường đại học, sinh viên có thể theo học và lấy chứng chỉ HND và HNC vào năm thứ 2, thứ 3 của trường trình đào tạo. Ngoài ra tại một số trường cao đẳng của Anh, Bắc Ailen và Wales cũng có chương trình cung cấp chứng chỉ HND và HNC.

Tại Scotland, HNC là khóa học chính quy tương đương với năm nhất của chương trình cử nhân; HND tương đương với năm thứ 2. Đối với những sinh viên có chứng chỉ HNC, có thể nộp hồ sơ để chuyển tiếp vào năm thứ 2 của hệ đại học; chứng chỉ HND có thể sử dụng để xin chuyển tiếp vào năm 3 hệ đại học.

3. Chương trình cao đẳng (DipHE)

Hệ cao đẳng tại Anh thường kéo dài 2 năm và sau khi tốt nghiệp sinh viên có thể chuyển tiếp lên hệ đại học. Sinh viên cao đẳng có thể xin chuyển tiếp lên năm 2 hoặc năm 3 của chương trình đại học. Đây là một trong những cách đơn giản để du học Anh đại học mà không cần phải vượt qua vòng xem xét hồ sơ khắt khe như khi apply trực tiếp vào hệ đại học.

4. Đại học đại cương (FdA, FdSc, v.v…)

Sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông, học sinh có thể lựa chọn các chương trình đại học đại cương kéo dài 2 năm tại các trường đại học. Sau khi nhận bằng tốt nghiệp đại học đại cương, sinh viên có thể tiếp tục học lên để lấy bằng đại học hoặc có thể đi làm luôn. Thông thường chương trình đại học đại cương thường đào tạo các ngành: nghệ thuật và thiết kế, báo chí và truyền thông, kỹ thuật và quản lý khách sạn.

5. Chương trình dự bị đại học

Đây là một trong các lựa chọn phổ biến nhất của sinh viên Việt Nam khi lựa chọn du học Anh bậc học trước Đại học. Chương trình đào tạo dự bị đại học thường có liên quan đến công việc, giúp phát triển nghề nghiệp trong một loạt các lĩnh vực nghề nghiệp liên quan. Mặc dù bản thân đã là một chương trình được phép cấp bằng sau khi học xong của Anh, nhưng cũng có thể giúp bạn học chuyển tiếp vào năm thứ 2 hoặc năm thứ 3 trong chương trình cử nhân. Chương trình cơ sở nói chung thường mất 2 năm học chính quy.

Ở UK, thuật ngữ sau đại học “postgraduate” được sử dụng cho chương trình thạc sĩ và tiến sĩ, thường nói đến việc học tập tiếp theo đối với những sinh viên đã có bằng thứ nhất (thuật ngữ “bằng thứ nhất” (first degree) này tương đương với thuật ngữ “bằng đại học” – graduate study, được dùng ở Mỹ). Ngoài chương trình Thạc sĩ và Tiến Sĩ như trong chương trình khung, bạn có thể theo học các hai chương trình dưới đây:

6. Dự bị thạc sĩ/ Dự bị cao học

Các khóa học dự bị thạc sĩ dành cho những sinh viên muốn theo học chương trình thạc sĩ nhưng cảm thấy rằng họ cần nâng cao các kỹ năng học tập của mình, nâng cao trình độ tiếng Anh hoặc chỉ đơn giản thích nghi trở lại với cuộc sống sinh viên. Các khóa học này thường kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm và hầu hết đều bao gồm các môn dạy về phương pháp học tập, nghiên cứu, kỹ năng máy tính, phân tích số liệu, phỏng vấn, tìm và trích dẫn tài liệu tham khảo và viết luận.

7. Các chứng chỉ và văn bằng Diploma sau đại học

Chứng chỉ và văn bằng Diploma sau đại học được công nhận là một bằng cấp chuyên nghiệp trong ngành đó. Thậm chí một số văn bằng diploma sau đại học còn có giá trị tương đương như bằng thạc sĩ, dù sinh không phải viết luận. Sau khi hoàn thành các diploma, sinh viên có thể tiếp tục chuyển tiếp lên học thạc sĩ.